تحقیق استرس و پاسخ به آن

استرس

استرس یكی از مفاهیم مهم در مطالعه روانشناسی و بهداشت روانی به شمار می آید واژه استرس به كیفیات گوناگونی در زندگی اطلاق می شود و به عنوان علل بسیاری از دردها، ناراحتیها و بیماریها تلقی می شود. مردم عادی آن را پدیده ای رنج آور و ناخوشایند می دانند. پزشكان مسئله را از دید واكنشهای فیزیولوژیك نگاه می كنند. روانپزشكان بنا را بر فشارهای عصبی و به كار بردن مكانیسم های سایكو فیزیولوژیك می‌گذارند و بالاخره روانشناسان آن را مسبب تغییر رفتار و حالات هیجانی و بحرانی می‌دانند. فرضیه بحرانها نیز به این منظور اكثراً همراه با استرس به كار برده می شود. پس استرس را می توان به عنوان روندی تلقی كرد كه طی آن عوامل استرس زا باعث بروز تغییراتی می شوند كه با سلامت انسان ارتباط دارد. یك عمل متقابل بین افراد و محیط است.

اساس این فرضیه بر این قرار دارد كه انسان و شخصیت او مرتباً با بحرانهای مختلف زندگی كه باعث بهم خوردن تعادل جسمی- روانی می شود مواجه است كه اكثراً هم همراه با عدم تعادل و اختلالات عاطفی و رفتاری است در این موقع با فعالیتهای مختلف فیزیولوژیك و روانی دستگاههای هومئوستازی بدن به كار می‌افتد، تا تعادل به هم خورده را دوباره برقرار نماید. هومئوستازی (Homeostasis) مفهومی است بیولوژیك و حاكی از وجود تمایل حیاتی و بنیادی است كه در آن ارگانیسم میل دارد تنشهای حاصل از تحریكات محیطی را از بین برده و به حالت قبل از تنش و یا آرامش بار گرداند. كانن (Canon) هومئوستازی را این طور بیان می كند: «هومئوستازی مكانیسمی است پویا و متضمن سازگاریهای فوق العاده منعطف و متحرك و پیوسته بین آشفتگی و تعادل ارگانیسم عمل می كند».

...

سندرم انطباق عمومی

تحقیقات هانس سلیه چگونگی تاثیر استرس (فشار روانی) را بر عملكرد غدد درون ریز و تاثیر مولد مترشحه غدد درون ریز بر عملكردهای بدنی و رفتار آشكار ساخته است.

سلیه (1945م.) نشان داد كه تحت استرس یك نشانگان انطباق عمومی
(General Aclaptation Syndrome) پدید می آید. هورمون‌های قشر غده فوق كلیه (Adrenal Gland) مسئول این واكنش فیزیولوژیك هستند. سلیه، حیوانات متعدد را در آزمایشگاه در شرایط فشارزای روانی قرار داد. او دریافت كه وقتی آسیب های محیطی یا بدنی این حیوانات را تهدید می كند، عملكرد غدد مترشحه درونی افزایش می‌یابد. بدین معنی كه رنگ غده فوق كلیه از زرد به قهوه ای تغییر می كند، حجیم می‌شود و شروع به رهاسازی مواد ذخیره ای خود یعنی “استروئیدها” می نماید. وقتی كه وضعیت استرس زا از میان می رود، ظاهراً غده آدرنال به حالت عادی بازگشته و عملكرد عادی خود را آغاز می كند. اما این حالت موقتی است، زیرا چند هفته پس از آنكه حیوان بار دیگر در معرض استرس شدید و طولانی مدت قرار می گیرد، غده آدرنال مجدداً بزرگ شده، ذخیره استروئید خود را از دست می دهد و سرانجام حیوان به دلیل این تخلیه می میرد (آزاد، 1379؛ كاپلان و سادوك/ ترجمه حسن رفیعی و همكاران، 1382؛ و میلانی فر، 1382؛ ساراسون و ساراسون/ ترجمه بهمن نجاریان و همكاران و 1382؛ كارلسون/ ترجمه مهرداد پژهان، 1380).

...